Προστατευόμενα φυσικά οικοσυστήματα

Η περιφέρεια του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου είναι μια καταπράσινη περιοχή με άφθονα νερά και μικρά παραδοσιακά χωριά. Περιλαμβάνει δάση, ακτές, θαμνότοπους, ρέματα, πηγές, φαράγγια κ.λ.π. ενώ συγχρόνως τα ήθη, οι παραδόσεις, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική και γενικώς όλα τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, μαζί με τα φυσικά και βιολογικά στοιχεία, συνθέτουν ένα αισθητικά σημαντικό τοπίο. Γι αυτό το λόγο, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον από άποψη περιβαλλοντικής προστασίας και βιώσιμης ανάπτυξης.

Ο πλούτος της φύσης της περιοχής εκδηλώνεται την ύπαρξη μεγάλης βιοποικιλότητας, με εξαιρετική ποικιλία χλωρίδας και πανίδας και μεγάλο αριθμό βιοτόπων και σημαντικών φυσικών τοπίων.

Όρη Δίρφη, Ξηροβούνι, Σκοτήνη, Μαυροβούνι, Αλοκτέρι, Ορτάρι και περιοχή Κύμης

Περιγραφή της Περιοχής : Απότομα βουνά με πολυάριθμες απόκρημνες πλαγιές και δάση Abies και Castanea. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η δασοπονία, η κτηνοτροφία και το κυνήγι.

Ενδιαιτήματα: Βραχώδεις περιοχές (Εσωτερικοί απόκρημνοι βράχοι, Απόκρημνες και βραχώδεις ακτές), Δάση και δασικές εκτάσεις (Πλατύφυλλα φυλλοβόλα δάση, Αυτοφυή κωνοφόρα δάση), Λιβάδια (Στέπες και ξερά ασβεστούχα ποολίβαδα), Θαμνώνες (Σκληρόφυλλοι θάμνοι, γκαρίγκ και μακί)

Χρήση γης: αγροτικές χρήσεις, δασοπονία, τουρισμός/αναψυχή

Καθεστώς προστασίας: 2.120 στρ. της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά αποτελούν Καταφύγιο Αγριας Ζωής (Τσιρλονέρι-Ορτάρι/Κύμης-Βιτάλου). 34.000 στρ. της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά αποτελούν Καταφύγιο Αγριας Ζωής (Καδίτικο-Πασιότιοκα/Καδίου-Αγ. Βλάσσιου-Μανίκια).

Θέματα διατήρησης : Οι κύριες απειλές είναι οι πυρκαγιές, η αποψίλωση των δασών και το κυνήγι. Τμήμα της περιοχής αποτελεί υποψήφια Ειδική Περιοχή Διατήρησης.

Λίμνη Δύστος

Περιγραφή της Περιοχής: Ευτροφική λίμνη γλυκού νερού καλυμμένη σε μεγάλο βαθμό από καλάμια Phragmites. Τα τελευταία χρόνια η λίμνη έχει αποξηρανθεί σχεδόν τελείως.

Ενδιαιτήματα: Τεχνητά τοπία (20%: Καλλιεργήσιμη γη), Θαμνώνες (60%: Σκληρόφυλλοι θάμνοι, γκαρίγκ και μακί), Υγρότοποι (20%: Στάσιμα γλυκά νερά, Παρυδάτια βλάστηση)

Χρήση γης: αγροτικές χρήσεις (80%), διαχείριση νερών (συμπεριλαμβάνει διαχείριση λεκάνης απορροής) (20%)

Καθεστώς προστασίας: Τμήμα της περιοχής αποτελεί Καταφύγιο Άγριας Ζωής (Αργυρό-Πρ. Ηλίας-Παναγιά/Αλιβερίου-Αργυρού-Πρας, 54.400 στρ.)
26,000 στρ. της περιοχής καλύπτονται από τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας ΛIΜΝΗ ΔYΣΤΟΣ(GR2420008)

Ορνιθοπανίδα: Σημαντική περιοχή για αναπαραγόμενους ερωδιούς. Στα αναπαραγόμενα είδη περιλαμβάνονται 9 από τα 21 στην Ευρώπη που περιορίζονται (όταν αναπαράγονται) στη Μεσογειακή διάπλαση.

Θέματα διατήρησης: Η κύρια απειλή είναι η συνεχιζόμενες υδροληψίες για τη βιομηχανία και τη γεωργία που απειλεί τη λίμνη με πλήρη αποξήρανση. Άλλη σημαντική απειλή είναι η προγραμματιζόμενη κατασκευή δύο αιολικών πάρκων στους λόφους που περικλείουν τη περιοχή.

Τα ορυχεία Αλιβερίου

Υγρότοπος έκταση: 50 στρ.

Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΤΙΦΚ) : οι ορεινοί οικισμοί της περιοχής Κύμης (ΑΤ2011005) και τα Ρέματα Μουρτερής και Μανικιώτικο Κύμης (ΑΤ2011004)

Πανίδα και χλωρίδα (πηγή Γ. Σαρηγιάννης)

Το σχετικά ήπιο κλίμα, οι αρκετά σημαντικές βροχοπτώσεις και η εύ­φορη σύσταση του εδάφους δημιούργησαν όλες τις προϋποθέσεις για πλούσια βλάστηση και με πολύ με­γάλη βιοποικιλότητα. Ακόμη, η γεωγραφική ποικιλία του χώρου σε ορεινά, ημιορεινά και πεδινά τμήματα, παραποτάμια και παραθαλάσσια, του έδωσε τη δυνα­τότητα μιας τέτοιας ανάπτυξης. Η περιοχή έχει μεγάλη ποικιλία τύ­πων βλάστησης, πυκνά δάση, λόχμες, θαμνώδεις εκτάσεις, βραχότοπους και εύφορες γαιώδεις εκτά­σεις, με καλλιέργειες με σιτηρά, ελιές, συκιές, αμπέ­λια και κερασιές, παλαιότερα και μουριές. Η ποικιλία της πε­ριοχής είναι πολύ χαρακτηριστική και διανύοντας κα­νείς μερικά χιλιόμετρα, μπορεί να περάσει από ένα οικοσύστημα σε άλλο εντελώς διαφορετικό, από το χωράφι με το δικό του πλούτο σε φυτά, έντομα και ζώα, στη βραχώδη πλαγιά ή στη ρεματιά, ή στην τυπική λόχμη με την αδιαπέραστη βλάστηση και τέλος, στο εντελώς ορεινό τοπίο, είτε του πυκνού ελα­τόδασους, είτε της πετρώδους σάρας.

Η βλάστηση παρουσιάζει εξαιρετική ζωντάνια και κάθε τεχνικό έργο, όπως οι διανοίξεις δρόμων, που τραυματίζει την περιοχή, επουλώνεται ταχύτατα με βλάστηση. Οι λευκές και υποκίτρινες μάργες της πε­ριοχής συγκρατούν υγρασία και ευνοούν την ανά­πτυξη της βλάστησης και κατά συνέπεια και της πα­νίδας.

Χλωρίδα

Στις ρεματιές : πλατάνια (platanus orientalis), ιτιές (salix alba), βάτα (rubus ulmifolius και rubus rusticanus), άγρια κυπαρίσσια (juniperus phoetidissima), λυγαριές (vitex agnus-castus) κ.ά.

Στις πλαγιές : πεύκα (pinus halepensis), κυπαρίσ­σια (cypressus sempervirens), πυξάρια (buxus sempervirens), καστανιές (castanea sativa), αγριοκε­ρασιές (prunus mahaleb), κουτσουπιές ή κοκκορε­τσιές (cercis silίquastrum), κουμαριές (arbutus unedo) και γλιστροκουμαριές (arbutus andrachnae), βάτα (rubus ulmifolius και r. rusticanus), μυρτιές (myrtus communis), σπάρτα (spartium jungeum) και σκίνα (pistacia lentiscus), αρκουδόβατοι (smilax aspera), φτέρες (pteridium aquilinum), αγριελιές (olea europea), θάψες (rhus cotinus ή cotinus coggygria), αρκουδοπούρναρο, το Χριστουγεννιάτικο Ου, (aquifolίum), αγράμπελη (clematis flammula).

Στις πετρώδεις πλαγιές : αφάνες (euphorbia acanthothamnus), ρείκια (erica manipuliflora), λαδα­νιές (cistus incanus, cistus salvifolius) πουρ­νάρια (quercus coccifera), ασφοδελοί ή σφαρδούκλια (asphodelus aestivus) κ.ά.

Στα ημιορεινά και ορεινά, ανάλογα με το υψόμετρο : πεύκα (pinus halepensis), έλατα (abies cephalonica), βελανιδιές, δρυς και πουρνάρια διαφόρων ειδών (quercus coccifera, quercus conferta, quercus cerris, quercus pubescens), αγριαχλαδιές-γκορτσιές (pirus amygdaliformis), αγριοκερασιές (prunus mahaleb).

Σε όλες τις υπο-περιοχές αυτές φύονται και δεκά­δες θάμνοι και χόρτα με πλήθος αγριολούλουδα και αναρριχώμενα άγρια φυτά επάνω στους θάμνους και τα δένδρα, που δημιουργούν ολόκληρα οικοσυστή­ματα: Κυκλάμινα (cyclamen graecum), μαργαρίτες (anthemis chia και anthemis tinctoria), παπαρούνες (papaver rhoeas), ανεμώνες (anemona memorosa), οικοινές μοβ, αλλά και οι όψιμες κόκκινες χαρακτηρι­στικές στην ημιορεινή περιοχή πριν τις Κονίστρες, βρούβες (hirschfeldia incana), ρόκες (eruca longirosta), ξυνίθρες (rumex acetosella) και λάπαθα (rumex graecum), ζωχοί (sonchus arvensis), διάφορα ραδίκια (cichorium pumilum και c.divaricatum), αντίδια με τα έντονα μπλέ άνθη τους (cichorium indybus), άγριας μάραθος (foeniculum vulgare), κάρδαμος (Iepidium sativum), μέντα (mentha aquatica), αγριομε­νεξέδες (viola hirta), καυκαλήθρες, (tordylium apulum), ρίγανη (origanum vulgare), βρώμη (avena fatua), κριθάρι (ordeum bulbosum), ήρα και δεκάδες άλλα αγρωστώδη, άγριος βίκος (vicia sativa), τριφύλλια όλων των ειδών (trifolium reptens, trifolium pilutare, trifolium fragiferum, trifolium augustifolium, trifolium stellatum, trifolium tomentosum, trifolium platense), μολόχες (malva neglecta), κρίνοι γαλάζιοι και κρινάκια διαφόρων ειδών, αγριοβιολέτες, και φυ­σικά η campanula cymaea, που έλαβε το όνομά της από την Κύμη.

Σημειώνεται ότι έχουν επισημανθεί 66 είδη από ορχιδέες στην Εύβοια, πολλές από τις οποίες φύονται στην περιοχή της Κύμης, όπως τα γνωστά μελισσάκια (ophrys attica), το γλωσσάκι (serapia Iίngua), το χελιδόνι (serapia cordigera) και δεκάδες άλλων (orchis lactea, orchis tridentata, ophrys delphinensis). Ακόμη, άγρια γαρίφαλα (dianthus deltoides), ελέβοροι (helleborus cyclophylus), αγριοφράουλες (fragaria vesca), αγριο­μπίζελα, μοσχομπίζελα και άλλα του γένους τους (lathyrus nissolia, lathyrus venetus), μαζί και ο κονιζός (inula brittanica, inula graveolens, inula vulgaris και άλλα είδη του), με τη χαρακτηριστική κολλώδη υφή των φύλλων του και την ιδιάζουσα μυρωδιά του.

Σε ξηρά εδάφη φυτρώνουν πολλά είδη αγκαθιών με προεξάρχον το γνωστό γαϊδουράγκαθο (carduus nutans) και το μικρότερό του (carduus acanthoides), ασφοδελοί (asphodelus aestivus), ρείκια (erica manipuliflora), θυμάρια (thymus capitus), θρούμπι (saturelia thymbra) και μια σειρά ακόμη φυτών. Επίσης έχουμε πλαγιές με ολόκληρες αποικίες από λαδανιές με τα χαρακτηριστικά μοβ άνθη (Cistus incanus), καθώς και την ποικιλία τους με τα λευκά άνθη.

Στα υγρά μέρη, στις λόχμες, στις ρεματιές ή τα δάση, έχομε μανιτάρια σε μεγάλη ποικιλία, βρύα (fumaria hygrometrica, bryum argenteum, preyrozium schreberi, cladonia rangiferina, hypogymnia physodes, evernia prumastri και άλλα), και λειχήνες (xanthoria parietina, rhizocarpon geographicum). Τα δύο τελευ­ταία είδη φυτρώνουν είτε στο έδαφος είτε στους κορμούς των δένδρων και τους βράχους.

Παρα­θαλάσσια και θαλάσσια χλωρίδα. Από την πρώτη, σημειώνονται τα γνωστά κρίταμα, που φύονται στους βράχους των ακτών (ctithmum maritimum), τα κρίνα της άμμου και μια σειρά αγκά­θια των αμμωδών εκτάσεων, και τα αρμυρίκια (tamarix smyrnensis), που αντέχουν σε όλους τους καιρούς και σκιάζουν τις παραλίες, όπως στο Σουτσίνι και στην Πλατάνα. Από τη θαλάσσια χλω­ρίδα, υπάρχουν δεκάδες είδη φυκιών (fucus). Ανάλογα με τον βυθό (αμμώδης, πετρώδης, βούρκος) εμφανίζονται πλήθος ειδών από φύκια, όπως εκείνα με τα κωνικά φύλλα (μακρόκυστις η έρ­πουσα, του γένους macrocystis) , διάφορα είδη σαρ­γασών (sargassum linifolium), καθώς και άλλα κοινά σε όλο το Αιγαίο (sphacelaria cirrhosa, sphacelaria tribuloida, ectocarpus κ.ά.)

Πανίδα

Αντίστοιχα εμφανίζεται και η πανίδα, ανά­λογα με την υπό-περιοχή: Χελώνες (emys orbicularis και testudo graeca), σαύρες διαφόρων ειδών (ablepharus kίtaίbelίί), οχιές (vipera ammodytes), δεν­δρογαλιές (columber jungularis), σαίτες (columber najadum), σκαντζόχοιροι (erinaceus europeus), λα­γοί (Iepus europeus), νυφίτσες (mustela nivatis), ασβοί (meles meles), μικρά ποντίκια των αγρών (crocidura russula) και των δασών (mys sylvaticus), νυχτερίδες (myotis myotis και plecotus auritus), αλε­πούδες (vulpes vulpes), σπουργίτια (paser domesticus), κοκκινολαίμηδες (erithacus rubecula), δεκαοχτούρες (streptopelia decaocto), αγριοπερίστερα (columbidae s.p.), κότσυφοι (turdus merulus), πέρδικες (perdix perdix), τσίχλες (turdus pilaris), κουκουβάγιες (athene noctua), γκιώ­νηδες (otus Scοps), καρδερίνες (carduelis carduelis), γεράκια (falco s.p.) και αποδημητικά, όπως χελιδό­νια το καλοκαίρι (σταυλοχελίδονα-hirundo rustica ­και σπιτοχελίδονα-delichon urbica) και ψαρόνια το φθινόπωρο και τον χειμώνα (sturmus vulgaris).

Κάθε χρόνο περνούν γερανοί (grus grus), πελαργοί (ciconia ciconia) και άλλα που­λιά, ενώ στις παραλίες της αφθονούν οι γλάροι (Iaris argentatus), οι αλκυόνες (alcedo atthis), και μερικές φορές και διερχόμενες αγριόπαπιες και άλλα υδρό­βια ή μη διερχόμενα αποδημητικά.

Φυσικά η περιοχή είναι πλούσια και σε έντομα, πε­ταλούδες πολλών ειδών, από τις απλές άσπρες ή κί­τρινες (pieris brassicae, pieris rapae) ως τους εντυπω­σιακούς μαχάωνες (Papillo machaon), σφήκες (vespa vulgaris και philantheus triangulum), αγριομέλισσες και μέλισσες (apis melifera και apis flora), μπούρμπου­ρες μπλέ (xylocopa violacea), κιτρινόμαυροι (bombus terrestris) και με πορτοκαλί άκρο (bombus lapidarius), κολεόπτερα δεκάδων ει­δών, χρυσόμυγες (cetonia aurata), ρινόκεροι (οryctes nasicorni), σκαθάρια (spondylis vuprestoides, lamia textor, κ.ά.), πασχαλίτσες (coccinela septempunctata), ακρίδες πολλών ειδών, η κοινή πράσινη (Iocusta viridissima) και το αλογάκι της Παναγίας (mantis religiosa), τζιτζίκια (cicada c.), αρά­χνες των δένδρων και των θάμνων (araneus diadematus και δεκάδες άλλα είδη), αλλά και του εδάφους (Iycosa rapida), ίουλοι (julus terrestris), άλλα συνήθη μικρά μυριάποδα (glomeris pustulata) και σα­ρανταποδαρούσες (scolopendra s.), μυρμήγκια, μεγάλα και μικρά μαύρα (lasius niger) ή κόκκινα, δασικάτων πεύκων ή των αγρών (formica rufa), ψαλίδες (forficula auricularia), μύγες κοινές (musca domestica), πράσινες (Iucilia caesar), μεγάλες και μικρές σε διά­φορα είδη, όπως οι χοντρές μύγες (califora vicina) κ.ά., και βέβαια δεκάδες άλλα είδη, σαλιγκάρια διαφόρων ειδών, τα συνήθη μεγάλα (helix aspersa, helix pomatias) ή μικρά (helix cinereus κ.ά.), τα γνωστά σκουλήκια της γης (lumbricus terrestris) , κουνούπια (culex pipiens), και, όπου υπάρχουν νερά, λιμπέλες (Iibelulla despressa), υδρομέτρες (gerris lacustris) και άλλα τυπικά των υδροβιοτόπων.

Θαλάσσια πανίδα

Στη θάλασσα υπάρχουν τα περισσότερα είδη ψαριών του Αιγαίου, γόπες (boops b.) γύλοι (coris julis), μαρίδες (maena smaris), μπαρμπούνια (mullus barbatus), σαργοί (sargus s.), μελανούρια (obluda meIanura), σπάροι (sargus anularis), γάβροι (engraulis encrasicholus), κεφαλόπουλα (mugiI cephalus), μπακα­λιάροι (merluccius m.) και σαλούβαρδοι (physis blenniodes), μπαλάδες (pagellus bogaraveo), που μπο­ρούν να χαρακτηριστούν και ως τοπικά είδη. Το καλο­καίρι αφθονούν τα καλαμάρια (illex illecebrosus) και τα θράψαλα (Ioligo forbesi). Ακόμη, υπάρχουν σαλάχια (dasyatis sayi), γλώσσες (solea s.), κ.ά., καθώς και τα διερχόμενα, κολιοί (scomber japonicus colias), σκουμπριά (scomber s.), τόννοι (thynus t.) και παλαμίδες (peIamys sarda). Εποχικά το φθινόπωρο μέ­δουσες, οι γνωστές σαλούφες (rhizostoma pulmo), ενώ στο ανοιχτό πέλαγος υπάρχουν ξιφίες (xiphias gladius), δελφίνια (delphinus deIphys) και άλλα μεγάλα ψάρια.