Δήμος Κύμης Αλιβερίου

ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΒΑΚ | ΚΥΜΗΣ – ΑΛΙΒΕΙΟΥ
Κανονισμός Καθαριότητας
Facebook Page
Blog
Δ.Ε.Υ.Α.Κ.Α.
Ινστιτουτο Παπανικολαου
Πολιτική Προστασία SPOT
Your Europe
Σύνδεσμοι

Οξύλιθος

Διοικητική ιστορία

  • 28/12/1836 : Ο οικισμός  Οξυλίθου  υπάγεται στο Δήμο Κυμαίων.
  • 16/08/1912: Ο οικισμός ορίζεται  έδρα της   κοινότητας Οξυλίθου. Ταυτόχρονα ο οικισμός Κληματάρι και η Μονή Μάντζαρη  υπάγεται  στην κοινότητα.
  • 16/05/1928: Αναγνωρίζεται  ο οικισμός Παραλία και υπάγεται  στην κοινότητα.
  • 17/03/1991: Αναγνωρίζεται  ο οικισμός Μεσονήσι
  • 4/12/1997: Η τότε Κοινότητα Οξυλίθου με  τους οικισμούς Οξυλίθου, Κάμπου, Κληματαρίου, Μεσονησίου, Μονή Μάτζαρη και Παραλία- Στόμιο καταργήθηκε και υπάχθηκε στον νεοσύστατο τότε Δήμο Κύμης.
  • 1/1/2011 :  Με την νέα διοικητική μεταρρύθμιση αποτελεί Τοπική Κοινότητα του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου Η Τοπική Κοινότητα Οξυλίθου (σε   κατάταξη από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο) είναι η 4η με πληθυσμό  1.363κατοίκων στο Δήμο Κύμης – Αλιβερίου και 21η από πλευράς έκτασης με 17.820 στρέμματα. Στο νέο Δήμο   εκπροσωπείται με τριμελές Τοπικό Συμβούλιο.

Ιστορία

Η περιοχή είχε συνοικιστεί από την Νεολιθική εποχή, όπως δείχνουν τα λείψανα αρχαίων οικισμών. Η κτίση τους φαίνεται ότι είχε αρχίσει από τους προ-Μυκηναϊκούς χρόνους και είχαν μάλλον αναπτύξει ιδιαίτερο πολιτισμό. Η ζωή των οικισμών υπήρξε συνεχής από τους χρόνους εκείνους μέχρι τον 8ο και 9ο αιώνα μ.Χ..

Μετά την καταστροφή πολλών πεδινών και παράλιων οικισμών από τους πειρατές, πολλοί διασωθέντες κάτοικοι των οικισμών αυτών ίδρυσαν νέο οικισμό, τον σημερινό, στην πλαγιά του βουνού.

Παλαιότερη μαρτυρία για το χωριό συναντάμε σε φορολογικό κατάλογο του 1474 των Τούρκων, γεγονός που δείχνει ότι το χωριό έχει τις ρίζες του στην Ενετοκρατία και πιθανόν και στη Βυζαντινή εποχή.  Την εποχή της Τουρκοκρατίας ο οικισμός ονομάστηκε «Izoloti» και υπαγόταν στο Αυλωνάρι. Στους τουρκικούς φορολογικούς καταλόγους φερόταν ότι είχε 17 σπίτια το 1521.

Φυσιογνωμία

Ο Οξύλιθος είναι η  μεγαλύτερη  σε πληθυσμό  κοινότητα  της ενότητας Κύμης μετά την Κύμη. Είχε πάνω από 1.500 κατοίκους το 1940 και 1.159 το 2001.Εκτείνεται οικοδομικά στην πλαγιά ενός πανέμορφου καταπράσινου βουνού.

Το σήμα κατατεθέν του Οξυλίθου είναι η κωνική κορυφή του λόφου στην βόρεια πλευρά του. Η ονομασία του προέρχεται από το σχήμα ακριβώς της κορφής (οξύς λίθος) αυτού του λόφου.  Εκεί βρισκόταν ο κρατήρας ηφαιστείου που ήταν ενεργό πολλές χιλιάδες χρόνια πριν. Το υπέδαφος του λόφου στον οποίο δεσπόζει η εκκλησία της Ευαγγελίστριας, αποτελείται από ηφαιστειογενή υλικά.

Η θέση ,  το υγιεινό περιβάλλον, τα άφθονα νερά, η ευφορία του εδάφους είναι οι βασικές αιτίες της εγκατάστασης του ανθρώπου στη περιοχή από την Προϊστορική εποχή, μέχρι και σήμερα.

Πλήθος σπιτιών του χωριού είναι χτισμένα με την χαρακτηριστική κόκκινη πέτρα της περιοχής.

Ο οικισμός του Οξυλίθου υπάχθηκε το 1836 στον τέως Δήμο Κυμαίων, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1912.

Η θέση του Οξυλίθου, το υγιεινό περιβάλλον του, τα άφθονα νερά, η ευφορία του εδάφους είναι οι βασικές αιτίες της μόνιμης εγκατάστασης  ανθρώπων στη περιοχή από την Προϊστορική εποχή, μέχρι και σήμερα.

Το χωριό αποτελείται από τους συνοικισμούς :

Αλίμειο-Λέβουρο-Στόμιο, Βρουχιάνοι, Δημητρουλιάνοι, Καλογιαννιάνοι, Κασομουλιάνοι, Κερατσάνοι, Κληματάρι, Κουκουδιάνοι, Κόττου (δεν υπάρχει σήμερα), Κωστιάνοι, Μαστρογιαννιάνοι, Μαυρογιαννιάνοι, Μπελεριάνοι (δεν υπάρχει σήμερα), Μπενετιάνοι, Νανιάνοι, Παπαδιάνοι, Ριτζάνοι, Σουσουλιάνοι, Σταμουλιάνοι, Χαλαπιάνοι, Χατηριάνοι, Ψιθιάνοι.

Ο οικισμός Κάμπος, με 21 κατοίκους , υπάγεται στη κοινότητα  Οξυλίθου. Ο οικισμός αναγνωρίστηκε στις 18/03/2001 και υπάχθηκε στο τοπικό διαμέρισμα Οξυλίθου.

Ο οικισμός Κληματάρι υπάγεται στη κοινότητα  Οξυλίθου και βρίσκεται νότια της Κύμης. Μικρό σε μέγεθος χωριό , έχει 37 κατοίκους και  αναπτύσσεται σε δύο συστάδες πάνω στον δρόμο προς Κήπους-Οξύλιθο. Ο πυρήνας, όπου βρίσκεται και η μεγάλη εκκλησία, μοιάζει να είναι ο παλαιότερος. Έχει καταπράσινη ρεματιά που ενισχύει τον ορεινό του χαρακτήρα. Έχει κατοικίες της τυπικής ορθογώνιας κάτοψης, λιθόκτιστες, που στεγάζονται με τετράριχτη στέγη με κεραμίδια. Διαθέτουν ενδιαφέρουσα τοιχοποιϊα με μεγάλες ορθογώνιες πέτρες στα δεσίματα της γωνίας και σφηνωτές πλάκες στην κατασκευή. Επάνω από τον οικισμό υψώνονται γρανιτώδεις ηφαιστειογενείς λόφοι, ενώ το έδαφος γύρω από τον οικισμό παθαίνει συχνά κατολισθήσεις, γιατί ανήκει σε νεογενή πετρώματα. Ο οικισμός Κληματάρι υποκοριστικό της λέξης κλίμα (αμπέλι) , υπάχθηκε το 1836 στον τέως Δήμο Κυμαίων, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1912.

Στο Κληματάρι βρίσκεται πηγή νερού εξαιρετικής ποιότητας.

Ο οικισμός Μεσονήσι υπάγεται στη κοινότητα  Οξυλίθου. Ο οικισμός Μεσονήσι αναγνωρίστηκε στις 17/03/1991 και υπάχθηκε στην κοινότητα Οξυλίθου. Στην απογραφή του 2001 είχε 14 κατοίκους .

Ο οικισμός Στόμιο (παραλία Οξυλίθου), βρίσκεται   νοτιοανατολικά της Κύμης, στις εκβολές του ποταμού Μανικιάτη. Είναι ο νοτιότερος παραλιακός οικισμός της ενο΄τητας της Κύμης /

Aποτελεί έναν ραγδαία αναπτυσσόμενο τουριστικό οικισμό , με 126 κατοίκους . Διαθέτει μεγάλη πλαζ και σύγχρονες τουριστικές υποδομές .    Η ανάπτυξη του οικισμού είναι παράλληλη με την ροή και απόληξη των δύο πλευρών του ρέματος της Μουρτερής, αλλά και με μικρό μέτωπο επί της παραλιακής λεωφόρου. Η δυναμική οικοδόμησης και τουριστικής ανάπτυξης όμως του οικισμού εμφανίζεται εντυπωσιακή.

Στην περιοχή έχουν βρεθεί θολωτοί μυκηναϊκοί τάφοι και τάφοι κλασικών χρόνων. Κοντά στην ακτή βρέθηκαν ένα μικρό απιόσχημο αγγείο, ένα ακόσμητο ρηχό κύπελλο με ψηλή στρογγυλή λαβή, ένα μικρό διπλό αλάβαστρο με καλαθόσχημη λαβή, τρία μελανόχροα αγγεία του Ε΄ αιώνα π.Χ., δυο μικρές λήκυθοι, ένας σκύφος και τρία μελανόχροα αγγεία που φυλάσσονται στο δημοτικό σχολείο Οξυλίθου.

Αξιοθέατα

Σημείο με πολιτιστικό και ιστορικό ενδιαφέρον είναι ο ναός της «Κοίμησης της Θεοτόκου», χτισμένος και αγιογραφημένος στα τέλη του 13ου αιώνα. Ο ναός είναι σταυρεπίστεγος και ο νάρθηκας στεγάζεται με σταυροθόλιο με προεξέχουσες νευρώσεις. Η εικόνα της «Κοίμησης της Θεοτόκου» φυλάσσεται. Κάθε όμως παραμονή του Δεκαπενταύγουστου παραχωρείται σε μια οικογένεια του χωριού (η οποία είχε κάνει τάμα – πιθανώς για κάποιο πρόβλημα υγείας κλπ., ώστε να ξενυχτήσει την Παναγία και το πρωί επιστρέφεται η εικόνα στην εκκλησία, για να αρχίσει η λειτουργία. Την ημέρα του εορτασμού της Παναγίας στις 15 Αυγούστου στον περιβάλλοντα χώρο της εκκλησίας γίνεται μεγάλο πανηγύρι και προσφέρεται στους επισκέπτες το παραδοσιακό γεύμα στιφάδο, (κομμάτια μοσχαρίσιου κρέατος και κρεμμύδια). Από την παραμονή ήδη της εορτής μαγειρεύεται με τρόπο παραδοσιακό σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο προαύλιο της εκκλησίας. Όλα τα υλικά προέρχονται από τις προσφορές των πιστών και το μαγείρεμα γίνεται με εθελοντική εργασία. Χιλιάδες προσκυνητών παίρνουν μέρος σ’ αυτή την κοινή τράπεζα. Υπάρχουν φορές που τα καζάνια ξεπερνούν τα 170. (Το ίδιο παλαιό έθιμο τηρείται στους Καλημεριάνους και στην Ποταμία).

Παναγία Χατηριάνισσα Οξυλίθου – 1304 Σταυρεπίστεγος ναός αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου στο συνοικισμό Χατηριάνων του Οξυλίθου. Χρονολογείται σύμφωνα με τις τοιχογραφίες του από το ΙΔ΄ αιώνα (1304) . Η τεχνοτροπία του κτίσματος του ναού και της αγιογραφίας συμφωνούν με την ντόπια παράδοση ότι κτίστες και αγιογράφοι εστάλησαν από την Κωνσταντινούπολη την εποχή των Παλαιολόγων.

Αγία Άννα  Οξυλίθου – 1370 Απλός καμαροσκέπαστος, ορθογώνιος ναός στον συνοικισμό Ψιθιάνοι, αφιερωμένος στην μνήμη της Αγίας Άννας. Προγενέστερος του 1370 όπως μαρτυρούν οι, θαυμαστής τέχνης και χρωματολογίας, τοιχογραφίες του.

Άγιος Νικόλαος Οξυλίθου Στα βορειοδυτικά του συνοικισμού Ριτζάνοι ο ναός του Αγίου Νικολάου σε μια έκταση 50 στρεμμάτων, που αποτέλεσε μετόχι της Μονής Μάντζαρη . Σώζονται πολλές από τις αγιογραφίες του, που ήταν φτιαγμένες κατά τον τρόπο της πικτογραφίας. Δεν υπάρχουν στοιχεία για την δημιουργία του, ανακαινίσθηκε όμως το 1304.

Άγιος Αθανάσιος Οξυλίθου – 1884 Τρίκλιτος ναός , βασιλικού ρυθμού κτισμένος στο κέντρο του χωριού το 1884  στην θέση του παλιότερου ναού. Το μεγάλο τέμπλο του παλαιού ναού χρονολογείται το  1860 και σώζεται .

Μικρά βυζαντινά εκκλησάκια:

Άγιος Αθανάσιος Τρίκλιτος ναός , βασιλικού ρυθμού στο κέντρο του χωριού , κτισμένος το 1884  στην θέση του παλιότερου. Το μεγάλο τέμπλο του παλαιού ναού χρονολογείται από το  1860 και σώζεται.

Άγιος Νικόλαος Ο Άγιος Νικόλαος είναι ορθογώνιος μονόκλιτος σταυρεπίστεγος ναός. Όλος ο παλιός ναός εσωτερικά ήταν αγιογραφημένος, αλλά σήμερα έχουν καταστραφεί οι  περισσότερες αγιογραφίες.

Αγία Άννα Η Αγία Άννα είναι μια μικρή, μονόχωρη και καμαροσκέπαστη εκκλησία. Εξωτερικά δεν παρουσιάζει τίποτε το ιδιαίτερο. Η τοιχοδομία της είναι ακανόνιστη και σε οριζόντιες στρώσεις από πλακοειδείς λίθους και με λίγα κεραμίδια για γέμισμα. Έχουν διασωθεί αγιογραφίες με εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Ιερά Μονή Μάντζαρη (Οξύλιθος) Η Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ή Μονή «Μάντζαρη» είναι γυναικεία μονή. Βρίσκεται 15 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κύμης. Πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου.

Η εκκλησία φαίνεται να είναι κτισμένη τον 11ο αιώνα.

Το κτήριο της μονής έχει σχήμα ορθογώνιο και στις τέσσερις πτέρυγές του υπάρχουν μεγάλα οικήματα, όπου βρίσκονται τα κελιά, οι ξενώνες, το ηγουμενείο, η βιβλιοθήκη, τα γραφεία, οι βοηθητικοί χώροι κ.λ.π.. Όλα τα κτήρια περιβάλλονται από τον παλιό μαντρότοιχο της μονής.

Στη μέση του περιβόλου είναι ο ναός της μονής, το Καθολικό της, σταυρεπίστεγος, μονόκλιτος, βυζαντινού ρυθμού, χωρίς τοιχογραφίες ή άλλο ξέχωρο διάκοσμο. Το εσωτερικό του είναι στρωμένο με παχύ στρώμα ασβέστη. Όπου έχουν φθαρεί οι σοβάδες του ασβέστη, φαίνονται οι παλιές αγιογραφίες, ξεθωριασμένες από το χρόνο και σκαλισμένες με οξύ εργαλείο, για να κολλάει ο ασβέστης που επικολλήθηκε. Το τέμπλο στολίζουν οι τρεις βυζαντινές εικόνες της Παναγίας, του Χριστού και του Ιωάννη του Προδρόμου, που ανάγονται στον 16ο αιώνα.

Στη μονή διατηρείται μια μεγάλη ξύλινη ανάγλυφη σφραγίδα του Αγίου Γεωργίου, εξαίρετης τέχνης. Η βιβλιοθήκη της είναι πολύ φτωχή, γιατί τα παλιά βιβλία ή καταστράφηκαν ή υπεξαιρέθηκαν.
Δεν είναι διευκρινισμένη η προέλευση του ονόματος της Μονής. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ονομάστηκε έτσι από τον πρώτο ηγούμενο και ιδρυτή της, που ονομαζόταν «Μάντζαρης». Κατά άλλη εκδοχή, η μονή ιδρύθηκε από πλούσια ευσεβή γυναίκα από τα παράλια της Μικράς Ασίας, η οποία ήρθε και ασκήτευσε αρκετό καιρό και είχε πολλά «μαντζάρια» μαζί της, χρήματα δηλαδή. Ίσως το όνομα να δικαιολογείται και από το μεγάλο πλούτο του μοναστηριού, που είχε πολλά «μαντζάρια» και ενίσχυε οικονομικά τους φτωχούς.

Το πότε ιδρύθηκε η μονή είναι άγνωστο, μια και δεν υπάρχουν γραπτές αποδείξεις. Η μονή τον 16ο αιώνα είχε προοδεύσει πολύ και είχε αποκτήσει τεράστια ακίνητη περιουσία, που πιστοποιείται από δωρητήρια, πωλητήρια, δικαστικές αποφάσεις, σουλτανικά φιρμάνια, τα οποία και σώζονται στο αρχείο της. Συγκεκριμένα από πωλητήριο φαίνεται ότι η μονή αγόρασε όλη την περιουσία της παλιάς μονής «Βύθουλα» Στύρων. Επίσης υπάρχει πωλητήριο των κτημάτων της μονής Κοτσικιάς της Οκτωνιάς, καθώς και δωρεά κτημάτων των κατοίκων Οξυλίθου και Οριού προς τη μονή στις 16 Αυγούστου του 1529. Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι η μονή Μάντζαρη είναι παλιά.

Η μονή πήρε ενεργό μέρος στην επανάσταση του 1821. Οι μοναχοί της με τον ηγούμενο Παρθένιο πολέμησαν κοντά στο στρατηγό Νικόλαο Κριεζώτη. Μετά την απελευθέρωση της Εύβοιας, ο ηγούμενος μαζί με τους μοναχούς συγκεντρώθηκαν στη μονή και άρχισαν την περισυλλογή και ανοικοδόμηση των ερειπίων, που άφησαν πίσω οι ορδές του Ομέρ μπέη του Καρυστινλή. Το 1834 είχε προσωπικό από 10 μοναχούς. Τον 19ο αιώνα σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος, ενώ στη συνέχεια έπεσε σε μαρασμό και το 1910 έγινε μετόχι της μονής Σωτήρος Κύμης.

Σύλλογοι – Εκδηλώσεις

Σύλλογος  των απανταχού Οξυλιθιωτών «ο Ευαγγελισμός». http://www.oxilithos.gr/

Χάρτης