Διοικητική ιστορία

28/12/1836:  Ο οικισμός Ανδρονιάνοι υπάγεται στο Δήμο Κοτυλαίων.

16/08/1912: Ο οικισμός ορίζεται έδρα της κοινότητας Ανδρονιάνων. Ταυτόχρονα ο οικισμός Καρασαλιάνοι (Δένδρα)    υπάγεται  στην κοινότητα.

16/10/1940: Η ονομασία του οικισμού Ανδρονιάνοι διορθώνεται  σε Ανδρωνιάνοι

19/08/1954: Ο οικισμός Καρασαλιάνοι μετονομάζεται σε Δένδρα.

4/12/1997: Η τότε κοινότητα Κοινότητα Ανδρωνιάνων, με  τους οικισμούς Ανδρωνιάνους και Δέντρα καταργήθηκε και υπάχθηκε στον νεοσύστατο τότε Δήμο Κύμης.

1/1/2011: Με την νέα διοικητική μεταρρύθμιση αποτελεί Τοπική Κοινότητα του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου. Η Τοπική Κοινότητα Ανδρωνιάνων (σε κατάταξη από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο) είναι η 19^η με πληθυσμό  565 κατοίκων στο Δήμο Κύμης – Αλιβερίου και 23^η από πλευράς έκτασης με 16.096 στρέμματα. Στο νέο Δήμο εκπροσωπείται με τριμελές Τοπικό Συμβούλιο.

Ιστορία

Οι Ανδρωνιάνοι ανήκαν στην περιοχή του Καστροβαλά. Έτσι ονομάζονταν όλα τα χωριά της περιοχής από τη γέφυρα της Σκοτεινής και βόρεια, εκτός από την Κύμη. Στην περιοχή, την εποχή της βενετοκρατίας, εγκαταστάθηκε ο Λατίνος ιππότης Valois. Το μικρό φέουδο σε έγγραφα του Βατικανού ονομάζεται “guaddam castellum VALLA”. Οι ντόπιοι για λόγους συντομίας βάφτισαν την ευρύτερη περιοχή  «Καστροβαλά», ονομασία που χρησιμοποιείται και σήμερα. Το 1836 τα χωριά του Καστροβαλά, μαζί και οι Ανδρωνιάνοι υπάχθηκαν στον τέως Δήμο Κοτυλαίων, όπου και παρέμειναν μέχρι το 1912.

Για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν δύο εκδοχές  . Στην πρώτη λέγεται ότι προέρχεται από το όνομα Ανδρώνες + Νάνοι. Το «Νάνοι» είναι κοινό επίθετο πολλών οικογενειών την εποχή της Τουρκοκρατίας και της Φραγκοκρατίας.

Σύμφωνα με την δεύτερη   από τον πρώτο οικιστή τον Ανδρώνα. Πιθανόν οι αρχαίοι κάτοικοι να το ονόμασαν Ανδρώνες από τα σπήλαια-  άντρα των γειτονικών βουνών  .

Γνώρισαν σημαντική οικονομική ακμή κατά τα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Το επιβεβαιώνουν τα πολλά πετρόκτιστα με επιμελημένη τοιχοποιία σπίτια εκείνης της εποχής. Και στους Ανδρωνιάνους, αλλά και στα λοιπά χωριά του Δήμου Κύμης, χρησιμοποιήθηκε για το κτίσιμο η χαρακτηριστική πέτρα Βιτάλου. Οι Ανδρωνιάνοι ήταν η έδρα των συνεργείων των πετροκτιστάδων, κυρίως Ηπειρωτών, που δούλεψαν παλαιά στην περιοχή.

Το 1470 καταλήφθηκε η περιοχή, όπως και ολόκληρη η Εύβοια, από τους Τούρκους. Με την αποχώρηση τους στα 1833, στην περιοχή ήρθαν αρκετοί νησιώτες και κυρίως Σαμιώτες που εγκαταστάθηκαν μόνιμα εδώ.

Την δεκαετία 1830 – 40 αναφέρεται ότι το χωριό Ανδρωνιάνοι αριθμούσε 40 οικογένειες. Με κύρια απασχόληση τη γεωργία (ελιά, συκιά και αμπέλι), υλοτομία και κτηνοτροφία (ειδικά στην εκτροφή μεταξοσκώληκα και στη μεταξουργία), το χωριό αναπτύχθηκε ραγδαία και  έφτασε να αριθμεί το 1940 περί τους 1300 κατοίκους.

Οι κάτοικοι διατηρούν και σήμερα την παράδοσή τους και συνεχίζουν να παράγουν σύκα και λάδι. Ακόμη ένας από τους ελάχιστους παραδοσιακούς φούρνους, όπου συνεχίζει να καίει ξύλα για το ψήσιμο του ψωμιού, βρίσκεται εδώ. Το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής 26 Ιουλίου  το χωριό συγκεντρώνει πολλούς προσκυνητές.

Φυσιογνωμία

Ο οικισμός Ανδρωνιάνοι, «κρυμμένο» στις υπώρειες των Κοτυλαίων, μέσα σε ελιές, συκοπερίβολα (απ’ εδώ σημαντικό μέρος και της φημισμένης συκοπαραγωγής της Κύμης) και κερασιές, Οι Ανδρωνιάνοι βρίσκονται   νοτιοδυτικά της Κύμης, στους βορειοανατολικούς πρόποδες των Κοτυλαίων. Ο οικισμός αναπτύσσεται επί του δρόμου Βιτάλων – Ταξιαρχών, που συνδέεται με τον εθνικό δρόμο Χαλκίδας – Κύμης και βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα του Δήμου . Είναι ο τρίτος μεγαλύτερος πληθυσμιακά οικισμός μετά την Κύμη και τον Οξύλιθο. Κατέγραψε, στην απογραφή του 2001, 484 κατοίκους ενώ το 1940 είχε 710. Στον οικισμό παράγονται τα περίφημα σύκα Κύμης και εκλεκτά κεράσια.

Στον οικισμό των Δένδρων μένουν 81 κάτοικοι ενώ το 1940 ήταν 583 . Μέχρι  τις 19/08/1954 ο οικισμός ονομαζόταν Καρασαλιάνοι , από τους Καρασαλήδες τους απογόνους του πρώτου Τούρκου οικιστή. Έκτοτε μετονομάστηκε σε Δένδρα.  Αναγνωρίσθηκε επίσημα για πρώτη φορά ως αυτοτελής οικισμός το 1879.   Οι Καρασαλιάνοι ανήκαν στην περιοχή του Καστροβαλά. Η σημερινή ονομασία τους, Δένδρα, προέρχεται από τις μεγάλες βελανιδιές που περιβάλλουν τον οικισμό. Μέχρι το 1959 λειτουργούσε και Δημοτικό σχολείο. Κύρια ενασχόληση των   κατοίκων είναι το λάδι και το σύκο.

Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τον δρόμο Βιτάλων-Ανδρονιάνων .  Ο οικισμός χωρίζεται στα δύο , από  την διασταύρωση στον κεντρικό δρόμο όπου υπάρχει και η κεντρική βρύση. Το ανατολικό τμήμα του οικισμού παρουσιάζει σημαντικό αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον με πετρόκτιστα σπίτια του 19^ου αιώνα, τα οποία και στεγάζονται ακόμη με τον παραδοσιακό για την περιοχή τρόπο, δηλαδή με πλάκες. Η εκκλησία του χωριού, Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, είναι πέτρινη, κτισμένη το 1897 και το κωδωνοστάσιό της χαρακτηρίζεται από την άριστη αρχιτεκτονική του.

Αξιοθέατα

Δυτικά του οικισμού απλώνεται το ελατόδασος του Καστροβαλά που καλύπτει τα βουνά Φτεράδα, Εφταό και Οκταό, παραφυάδες του Μαυροβουνίου, που ήταν αφιερωμένο στη θεά Αρτέμιδα. Στην περιοχή βρέθηκαν και πολλά όστρακα κλασικής και ρωμαϊκής εποχής.

Στο βουνό «Εφταός» υπάρχει μεγάλη σπηλιά που φέρει το όνομα Αγία Τριάδα από το ομώνυμο εικόνισμα που υπάρχει εκεί. Η έκταση της σπηλιάς είναι 21×7 μέτρα. Το άνοιγμα της είναι 2 μέτρα περίπου. Η σπηλιά έχει κλίση προς τα κάτω και φέρει πλούσιο σταλακτιτικό διάκοσμο.

Δυτικά του οικισμού ανασκάφηκε το 1940 από τον αρχαιολόγο Θρεψιάδη θαλαμοειδής μυκηναϊκός τάφος, που εδραίωσε την ύπαρξη μυκηναϊκού οικισμού. Περιείχε δύο ξίφη με χρυσή επένδυση, χάλκινη αιχμή λόγχης και ένα πριόνι.

Κοντά στους Ανδρωνιάνους στη κατάφυτη περιοχή «Τρίκλινος» υπάρχει ο από χρόνια ερειπωμένος νερόμυλος γνωστός σαν «Μύλος του Σαντά». Έχει διακόψει την λειτουργία του εδώ και 45 χρόνια. Μέσα στην κατάφυτη αυτή περιοχή ξεπροβάλλουν στον επισκέπτη τα δύο παραδοσιακά τοξωτά γεφύρια που εξασφάλιζαν την επικοινωνία του μύλου με τα διπλανά χωριά. Έχουν κατασκευαστεί και τα δύο στα τέλη του 19ου αιώνα από Ηπειρώτες τεχνίτες.

Στο κέντρο του χωριού, όπου είναι τα μαγαζιά και ο φούρνος, έχουμε την συνοικία  των «Λενιάνων» σε υψόμετρο 300μ, των «Λουκινιάνων» στα ανατολικά και των «Κωτσάνων» στα νότια.

Η εκκλησία του χωριού «Εισόδια της Θεοτόκου» είναι κτισμένη το 1875  με εξαίρετη τοιχοδομή.

Πρόσωπα

Ο ζωγράφος Γιώργος Βαρλάμος, ο λαϊκός βιολιστής Γιώργος Κόρος και ο αρχιμανδρίτης Κώνσταντ. Παπανικολάου κατάγονται από τους Ανδρονιάνους.

Σύλλογοι

Προοδευτικός σύλλογος Ανδρονιάνων – Δένδρων. http://www.andronianoi.gr/index.html

Αθλητισμός

Αθλητική  Ένωση Ανδρονιάνων

Χάρτης